بفما، دریچهای به جهانیشدن سینمای کودک و نوجوان
اخبار سینماشهربه گزارش روابط عمومی موسسه سینماشهر، نخستین نشست فرصتهای همکاری فیلمسازان سینمای کودک و نوجوان و کشورهای عضو بریکس با محوریت انجمن BEFMA و با حضور حبیب ایلبیگی، مدیرعامل موسسه سینماشهر، محمدحسین ایمانی خوشخو ریاست پارک ملی علوم و فناوریهای نرم و صنایع فرهنگی و جمعی از فعالان و سینماگران حوزه کودک و نوجوان روز گذشته در پارک ملی علوم و فناوریهای نرم و صنایع فرهنگی دانشگاه علم و فرهنگ برگزار شد.
در این نشست و پس از پخش تیزری پیرامون فعالیتهای پارک ملی علوم و فناوریهای نرم و صنایع فرهنگی دانشگاه علم و فرهنگ مدیرعامل موسسه سینماشهر با اشاره به ظرفیتهای همکاری با برخی کشورهای عضو بریکس گفت: مطابق با جدول آماری دو سال گذشته، علیرغم اکران فیلمهای کودک و نوجوان در سینماهای داخل کشور اما تعداد اندکی توانستهاند در پخش جهانی حضورداشته باشند و مابقی تولیدات تنها در پلتفرمها، تلویزیون و سینما عرضه شدند و از این حیث امکان بیشتری برایشان به وجود نیامد؛ اما با توجه به تفاهمنامهای که سازمان سینمایی با پارک ملی علوم و فناوریهای نرم و صنایع فرهنگی منعقد کرد، امکانی فراهمشده که میتوان بهواسطه همکاری با کشورهای عضو بریکس فیلمهای کودک و نوجوان به فروش جهانی و حضور در پلتفرمهای بینالمللی دستیافته و حتی تهیهکنندگان به تولید مشترک همفکر کنند. ما در چند سال گذشته شاهد بودیم که تولید فیلم در حوزه کودک و نوجوان پرریسک است. سلیقه مخاطب هم سریع تغییر میکند و بازگشت سرمایه نامطمئن شده است.
ایلبیگی همچنین با اشاره به تمایل کشورهای عضو بریکس برای همکاریهای بینالمللی افزود: عضویت ایران در بریکس یک فرصت جهانی است که با وجود کشورهایی همچون برزیل، روسیه، هند، چین و آفریقای جنوبی و تمایل بخش خصوصی سینمای این کشورها به همکاری با سینمای ایران میتواند برای ما نیز یک تجربه بینالمللی مثبتی باشد.
وی با انتقاد از رویکرد جشنوارهمحور در برخی فیلمهای حوزه کودک و نوجوان اظهار داشت: سیاستهایی که برای تولید فیلم در حوزه کودک و نوجوان اتخاذ میشود میبایست داده محور باشد نه صرفاً سلیقه محور. اگر فیلمهای کودک و نوجوان را با حس بزرگسالان بسازیم یا صرفاً بر اساس خاطرات نسل خودمان بسازیم و نگاه فقط متمرکز برای مصرف داخلی باشد، به سادگی مخاطب جهانی را از دست میدهیم. متأسفانه هستند برخی فیلمها که صرفاً برای حضور در جشنوارهها ساخته میشوند و هرگز رنگ اکران جهانی و فرصت حضور در پلتفرمها به خود نمیگیرند و این باعث ورشکستگی سینمای کودک و نوجوان میشود.
در ادامه نشست، محمدحسین ایمانی خوشخو، رئیس پارک ملی علوم و فناوریهای نرم و صنایع فرهنگی نیز با اشاره به سیاستهای مصرفگرایی در محصولات فرهنگی گفت: در کشور ما بخش فرهنگ یک بخش دولتی و کاملاً مصرفکننده است. به تعبیر اقتصاددانان، بخش فرهنگ در کشور ما مولد درآمد ملی نیست، بلکه نیاز به حمایت مالی دارد. درحالیکه در کشورهای دیگر، مشابه بخشهای مهم کشاورزی و صنعت، بخش فرهنگ حتی میتواند درآمد قابلتوجهی ایجاد کند. در حال حاضر ۱۴۰ شرکت در پارک وجود دارند که میانگین سنی اعضای هیئتمدیره آنها زیر ۳۰ سال است. گردش مالی این شرکتها محرمانه نیست و هریک موظف هستند گزارشهایی را به ما ارائه دهند. گردش مالیِ سال گذشته این شرکتها نزدیک به ۲۰ همت بوده است.
وی همچنین در خصوص فرصتها و ظرفیتهای موجود در همکاری کشورهای عضو بریکس اظهار داشت: در بخش فرهنگ هیچ مانعی در مسیر تولید و حمایت وجود ندارد. موضوع بریکس اگر در به نتیجه رساندن آن همتی وجود داشته باشد، ثمره و نتایج آن قابللمس خواهد بود. این اتفاق، حمایت سازمان سینمایی را به همراه دارد. ضمن اینکه تسهیلگری که در این مسیر صورت میگیرد، شما را درگیر قوانین دست و پاگیر نمیکند. درواقع بریکس یک فرصت طلایی در حوزه فرهنگ به شمار میآید. تحقیقات ما نشان داده است که در بسیاری از زمینهها نسبت به کشورهای دیگر مزیت نسبی داریم و در حوزه فرهنگ، شاید بتوان گفت این مزیت مطلق است؛ اما متأسفانه هنوز از ظرفیت حوزه هنر و بهویژه سینما بهطور کامل استفادهنشده است.
ایمانی خوشخو با توجه به همکاریهای شکلگرفته بین سازمان سینمایی، موسسه سینما شهر و پارک ملی علوم و فناوریهای نرم و صنایع فرهنگی افزود: ارتباط و همکاری شکلگرفته میان پارک ملی علوم و فناوریهای نرم و صنایع فرهنگی، سازمان سینمایی و موسسه سینماشهر، صورتی کمنظیر دارد. چراکه هدف هر سه طرف، تنها پیشرفت کار است. انشاءالله با کمک و هدایت آقای ایلبیگی در موسسه سینماشهر، اتفاقی مثبت رقم خواهد خورد.
در ادامه نشست، مهدی حاج محمود عطار مشاور عالی پارک ملی علوم و فناوریهای نرم با اشاره ظرفیت 40 درصدی کشورهای عضو بریکس گفت: در دو هفته اخیر، ۲ اتفاق مهم در حوزه سینما و تولید محتوا رخ داده است. سال گذشته، انجمن BEFMA در روسیه و ذیل جشنواره زیروپلاس تأسیس شد. این بازار مربوط به ۴۰ درصد جمعیت جهان شامل روسیه، هند، ایران، اندونزی، آفریقای جنوبی و صربستان در کشورهای عضو بریکس است. متولی BEFMA در ایران، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی است و مطابق تفاهمنامه میان وزارت ارشاد و پارک ملی صنایع فرهنگی، این مجموعه بهعنوان بازوی اجرایی صنایع خلاق در BEFMA معرفیشده است.
عطار بیان کرد: ایران بهعنوان پلتفرم اجرایی BEFMA فعالیت میکند و پارک تمام محتواهای مرتبط با کودک و نوجوان را در این بستر به اشتراک خواهد گذاشت. هدف این جلسه نیز معرفی این پلتفرم به فعالان سینمای ایران بهویژه فعالان حوزه سینمای کودک و نوجوان است. اولین جلسه رسمی BEFMA سه ماه پیش در قاهره برگزار شد و این انجمن آمادگی دارد که دستاندرکاران تولید محتوا را برای همکاری جذب کند.
مشاور عالی پارک ملی علوم و فناوریهای نرم در ادامه افزود: این اتفاق باعث اشتغالزایی گسترده و افزایش مصرف ترافیک خواهد شد. ایران یکی از کشورهایی است که سایر کشورهای عضو بریکس به فرهنگ و هنر آن علاقهمند هستند و در سه سال اخیر، تقاضای بازار روسیه برای دریافت محتوای فرهنگی ایرانی بهوضوح افزایشیافته است. با توجه به ماهیت غیردولتی پارک، میتوان بسیاری از فعالیتها را بهسرعت در آن انجام داد. این جلسه بهمنظور معرفی فرصتها و ظرفیتهای موجود به بدنه سینمای ایران تدارک دیده شده است.
در ادامه این نشست و در تکمیل صحبتهای مشاور عالی پارک ملی علوم و فناوریهای نرم، حسین شیخالاسلامی عضو انجمن BEFMA با اشاره به ابعاد عملیاتی در همکاریهای مشترک کشورهای عضو بریکس گفت: سه پروژه در حال حاضر وجود دارد که قابلیت توسعه دارند و برای پیشبرد آنها، نیازمند حضور و مشارکت بخشهای مختلف هستیم. هر کشور یک دبیرخانه محلی دارد؛ اما بخش فنی بفما در ایران و در پارک ملی علوم و فناوریهای نرم و صنایع فرهنگی مستقرشده است.
شیخالاسلامی پیرامون محورهای سهگانه درآمدزایی در این همکاری افزود: مدل درآمدزایی این پلتفرم شامل سه محور اصلی است: نخست بازار جهانی و تبلیغات، دوم تعیین حق اشتراک و عضویت (Subscription Fee) و سوم تأمین مالی و جذب سرمایهگذاری بهصورت جمعی.
وی در پایان تأکید کرد: این سه محور در بخش فرهنگی بریکس پذیرفتهشده و همانطور که اشاره شد، مرکزیت آن در ایران است. دفتر فنی BEFMA در روسیه مستقر بود، اما با کمک جناب آقای ایمانی، دفتر فنی به ایران منتقلشده و احتمالاً در خیابان فلسطین مستقر خواهد شد. قلب هر سه پلتفرم در ایران است و وظیفه موسسه سینماشهر، توسعه و حمایت از اکران است.
پس از این سخنان هنرمندان، فیلمسازان، تهیهکنندگان و فعالان حوزه سینمای کودک و نوجوان نیز پیرامون وضعیت فعلی و آینده پیشروی این سینما به ارائه نقطه نظراتی پرداختند.
هادی اسماعیلی، مدیرعامل موسسه فرهنگی تبلیغاتی بهمن سبز در این نشست درخصوص تولیدات مشترک با کشورهای عضو بریکس گفت: در حوزه بینالملل، رسیدن به موفقیت ساده نیست، چراکه محدودیتهای موجود مانند مسئله کپیرایت، تحریمها و مشکلات انتقال پول، شرایط را سخت کرده است. مهمترین هدف در همکاری با کشورهای عضو بریکس، رسیدن به تولید مشترک است؛ یعنی ایجاد صندوقی که محتوای مشترک تولید کند. این کشورها حدود ۴۰ درصد جمعیت دنیا را شامل میشوند و اگر این اتفاق رخ دهد، مهمترین گام برای سینمای کودک خواهد بود. ضمن اینکه برای تولیدکنندگان نیز جذاب است که چند پروژه از این جنس داشته باشند. تولید در ایران بسیار ارزانتر است و این نکته، مزیتی مطلق ایجاد میکند؛ به این معنا که تولیدکنندگان رئال و انیمیشن میتوانند با کمتر از ۱۰ درصد هزینه کشورهای دیگر کار مشترک انجام دهند. اگر سینمای ایران به خارج از کشور نگاهی نداشته باشد، نابود خواهد شد.
الهه طهئی مدیر مرکز بینالملل سازمان سینمایی سوره نیز با اشاره تغییر ذائقه مخاطبان کودک در اقصی نقاط دنیا گفت: ازجمله مسائل مخرب در سینمای کودک و نوجوان در اقصی نقاط دنیا پلتفرمهایی مانند نتفلیکس و آمازون هستند که درنتیجه تولیدات آنها، ذائقه کودکان را تغییر داده. بهطوریکه در کشورهای دیگر هم کودکان و نوجوانان علاقهمند هستند اغلب فیلمهای بزرگسال تماشا کنند. ما این روند را حتی در خانوادههای خودمان هم مشاهده میکنیم.
مرتضی آتش زمزم، کارگردان و تهیهکننده سینما و تلویزیون، مشکل اصلی سینمای کودک و نوجوان را عدم رعایت کپیرایت دانست و اذعان کرد تا زمانی که این مساله در کشور ما حلوفصل نشود، نمیتوان وارد بازارهای خارجی شد. من در عرصه بینالملل فعالیتهایی داشتم و حاضرم تجربیات خودم را به اشتراک بگذارم.
سید جواد هاشمی، تهیهکننده، بازیگر و کارگردان با توجه به شرایط اقتصادی موجود در سینمای کودک گفت: در شرایط فعلی وضعیت اقتصادی سینما مناسب نیست و فیلمها در بازگشت سرمایه اولیه با مشکل مواجه هستند. اما خوشبختانه شاهد حمایت بخش دولتی از سینمای پویانمایی هستیم.
سید علی موسوینژاد، تهیهکننده و کارگردان سینمای کودک با اشاره به کمنظیر بودن مدیوم سینمای کودک گفت: سینمای کودک علیرغم ظاهر سادهاش، بسیار پیچیده است. سینما مدیومی بیهمتا و منحصربهفرد است و از سوی دیگر، کودک امروز بسیار کمحوصله است؛ بنابراین قانعکردن او برای تماشای فیلم بسیار دشوار است. در قدم اول، باید کودک امروز به رسمیت شناخته شود. هر فرد، نهاد یا سازمانی که در این زمینه کمکی را به انجام رساند، در واقع کاری مثبت و مؤثر برای سالم ماندن روح کودکان انجام میدهد.
مهدی جعفری جوزانی، تهیهکننده انیمیشن و مدیرعامل مجموعه مهوا نیز با اشاره به استفاده از ظرفیتهای فرهنگی در معرفی بینالمللی سینمای کودک گفت: در جامعه ایران، تاریخ و فرهنگ بسیار غنی وجود دارد. بهگونهای که حجم سرفصلهای موضوعات متنوع در تاریخ کشور ما بهاندازه دو سوم کشورهای جهان است. اگر بتوانیم با تمرکز و برنامهریزی عمل کنیم، میتوان این ظرفیت فرهنگی را نهتنها وارد سینمای کودک کنیم بلکه قابلیت حضور مؤثر بینالمللی هم داشته باشیم، ما در مجموعه مهوا طی دو سال گذشته در بیش از ۳۰ جشنواره جهانی شرکت کرده است که این حضورها باهدف صرفاً دریافت جایزه نبوده بلکه این فرصت را مغتنم شمردیم تا از طریق جشنوارهها وارد بازار کشورهای مختلف شویم.
وی ادامه داد: از این طریق و بهویژه از اکران یکی از انیمیشنها در آمریکای شمالی توانستیم هزینه تولید دو انیمیشن بعدی این مجموعه را تأمین کنیم. تقریباً دو ماه پیش، همزمان با جشنواره فیلم کودک، انیمیشن «افسانه سپهر» در میان ۱۱ اثر منتخب جشنواره فیلم کودک پکن قرار گرفت و تجربه فوقالعادهای بود که با مخاطب چینی مواجه شدیم.
محسن مسافرچی تهیهکننده و پخشکننده سینما، محمدمهدی مشکوری تهیهکننده انیمیشن ببعی قهرمان، سهیل موفق کارگردان و تهیهکننده سینما، مصطفی مزرعتی تهیهکننده انیمیشن رویا شهر، داریوش دالوند تهیهکننده انیمیشن روستم و سهراب، سعید خانی تهیهکننده و پخشکننده سینما، حسین قناعت کارگردان سینمای کودک، سیمون سیمونیان مدیر آرشیو فیلم بنیاد سینمایی فارابی و حسینی مدیر امور سینمایی کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان حضور داشتند که در پایان مقرر شد طی هفته آینده و همزمان با برپایی چهارمین نمایشگاه دستاوردهای صنایع خلاق با محوریت هوش مصنوعی که ۷الی۹دی ماه در پارک صنایع فرهنگی با حضور هنرمندان و مهمانان خارجی برگزار خواهد شد طی یکزمان بندی و با برپایی نشستهای مشترک نسبت به ارائه و معرفی آثار خود اقدام کنند.